غلامحسین امیرخانی: استاد نستعلیق و پدر خوشنویسی معاصر ایران
غلامحسین امیرخانی (زاده ۱۸ بهمن ۱۳۱۸) خوشنویس برجسته ایرانی و از پیشگامان هنر نستعلیق است. او در روستای تکیه ناوه طالقان متولد شد و از همان کودکی به آموختن فن خط و هنر خوشنویسی روی آورد. امیرخانی در خط نستعلیق شاگردان سیدحسین میرخانی و سیدحسن میرخانی بوده و سبک منحصر به فرد خود را در خوشنویسی ایجاد کرده است. او مدیریت انجمن خوشنویسان ایران و فرهنگسرای ارسباران را بر عهده دارد و سال‌ها به آموزش نسل‌های جدید خوشنویسی پرداخته است.
در سال ۱۳۸۱ به عنوان چهره برگزیده همایش چهره‌های ماندگار انتخاب شد و پدر خوشنویسی معاصر ایران لقب گرفت. همچنین نشان درجه یک فرهنگ و هنر، مدال ادب و هنر فرانسه (درجه شوالیه) و ثبت نام به عنوان گنجینه زنده بشری در خط نستعلیق از افتخارات اوست.
دوران تحصیل و مسیر هنری
غلامحسین امیرخانی فرزند رستم است و دو سال ابتدایی دبستان را در زادگاهش طی کرد. پس از مهاجرت خانواده به تهران، تحصیلات ابتدایی را در دبستان مسعود سعد سلمان به پایان رساند و دوره دبیرستان را همراه با کار، در کلاس‌های آزاد گذراند. از همان دوران جوانی، به آموختن هنر خوشنویسی روی آورد و با ممارست فراوان، سرآمد خط نستعلیق شد. مهارت او در نگارش ریز و درشت خطوط، دقت و ظرافت مثال زدنی دارد و بسیاری او را به عنوان برترین نستعلیق‌نویس حال حاضر ایران می‌شناسند.
فعالیت‌های حرفه‌ای و مدیریتی
از سال ۱۳۴۰، امیرخانی در اداره کل هنرهای زیبا در وزارت فرهنگ و هنر سابق (امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) به استخدام خطاط درآمد. وی همچنین در مدیریت و ریاست شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران، مدیریت فرهنگسرای ارسباران و ریاست شورای عالی خانه هنرمندان ایران فعالیت داشته است. در انجمن خوشنویسان ایران، او به تعلیم خط به خوشنویسان و استادان دیگر مشغول است و به دلیل فعالیت‌های ارزشمند فرهنگی و هنری، به عنوان پیشکسوت نستعلیق شناخته می‌شود.
سبک و شاگردان
غلامحسین امیرخانی از شاگردان استادان بزرگی مانند سیدحسین میرخانی، سیدحسن میرخانی، میرعمادالحسنی، میرزای کلهر، عمادالکتاب و علی اکبر کاوه بهره‌مند شد. سبک او در نستعلیق منحصر به فرد است و مورد اقبال بسیاری از استادان خوشنویسی قرار گرفته است. شاگردان برجسته‌ای چون مهدی فلاح، کرمعلی سالخورده آبسردی، امیراحمد فلسفی، علی اشرف صندوق آبادی و جواد بختیاری از راهنمایی‌های او بهره برده‌اند و بسیاری خوشنویسان معاصر به طور مستقیم یا غیرمستقیم از خط او مشق کرده‌اند.
آثار و تألیفات
غلامحسین امیرخانی ده‌ها اثر ارزشمند خوشنویسی و تألیف منتشر کرده است که شامل موارد زیر است:
-
رسم‌الخط امیرخانی
-
آداب‌الخط امیرخانی
-
مشق الخط امیرخانی
-
خوشنویسی گلستان سعدی
-
رباعیات خیام
-
دیوان خواجوی کرمانی
-
صحیفه هستی
-
فرازهایی از شاهنامه فردوسی
-
دوازده بند محتشم کاشانی
-
دیوان حافظ
-
منتخبی از غزلیات سعدی
-
سروِ سایه‌فکن: درباره فردوسی و شاهنامه
-
تضمین گلچین سعدی یکصد و ده غزل
-
ترجیع بند هاتف اصفهانی
-
پیام مهربانی به مناسبت نوروز باستانی (۱۲ تابلو)
-
کتاب روش خوشنویسی نستعلیق
-
آیین خوشنویسی
-
جلوه‌های نیاز
-
آفتابی در سایه
-
طلعت حق (۴ جلد)
این آثار در نمایشگاه‌های فردی و گروهی داخلی و بین‌المللی در انگلستان، فرانسه، پاکستان و سوریه به نمایش گذاشته شده‌اند.
نشان‌ها و افتخارات
-
دریافت نشان درجه‌یک فرهنگ و هنر در سال ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸
-
انتخاب به عنوان چهره برگزیده همایش چهره‌های ماندگار (۱۳۸۱)
-
دریافت مدال ادب و هنر فرانسه (درجه شوالیه) (۱۳۹۵)
-
ثبت نام در فهرست ملی نادره‌کاران میراث‌فرهنگی به عنوان گنجینه زنده بشری در خط نستعلیق (۱۳۹۸)
در سال ۱۳۹۸، خیابان کوکب در منطقه ستارخان تهران به نام او تغییر یافت و مستندی با عنوان «قلم عشق» درباره زندگی و آثار او ساخته شد.
اهمیت غلامحسین امیرخانی در هنر ایران
غلامحسین امیرخانی نه تنها به عنوان استاد خوشنویسی و پیشکسوت نستعلیق شناخته می‌شود، بلکه به عنوان مرجع آموزش و حفظ هنر نستعلیق در ایران نیز مورد احترام است. سبک منحصر به فرد او، آموزش نسل‌های جدید و آثار بین‌المللی، او را به یکی از مهم‌ترین چهره‌های هنر ایران تبدیل کرده است.
با آشنایی با زندگی و آثار امیرخانی، می‌توان به اهمیت خوشنویسی و نقش استادان بزرگ در حفظ و ارتقای هنر ایرانی پی برد. هر هنرجوی خوشنویسی و علاقه‌مند به هنر ایرانی باید با سبک و روش‌های غلامحسین امیرخانی آشنا شود.
